Kaart (cartografie) - Breskens

Breskens (Zeeuws: Bresjes) is een plaats in Zeeuws-Vlaanderen in de gemeente Sluis in de Nederlandse provincie Zeeland. Breskens telt inwoners, die 'Bressiaanders' worden genoemd. Breskens ligt aan de zuidkant van de monding van de Westerschelde, waar de rivier overgaat in de Noordzee. Voor de gemeentelijke herindeling van 2003 behoorde het tot de gemeente Oostburg en voor 1970 was Breskens een zelfstandige gemeente.

Aan de monding van de Westerschelde hebben al eeuwenlang mensen gewoond. Er zou een oud Breskens of Breskin hebben bestaan doch zekerheid daaromtrent is er niet. Dit dorp zou in 1480 zijn overstroomd. De Westerschelde zoals wij die kennen bestond nog niet. Er lag veeleer een schorrengebied dat als Sincfal bekendstond en ook bewoonde eilanden voor de huidige kustlijn omvatte.

In de 15e eeuw ontstonden schorren die bekend waren onder de naam Breskenszand. Filips van Kleef, die heer was van Ravenstein, kreeg in 1487 toestemming van Maximiliaan van Oostenrijk om deze schorren in te polderen. Er werd hem toegestaan om aldaar een kerk te bouwen die aan de Heilige Barbara was gewijd. Doordat hij in de Vlaamse Opstand tegen Maximiliaan de kant van de opstandelingen koos werd de inpoldering uitgesteld, doch in 1510 werd het Breskenszand bedijkt. Zo ontstonden de polders Oud Breskin en Jong Breskin. In 1517 werd het dorp Breskens gesticht en in 1518 begon men met de bouw van de kerk, waarop bewoners zich in het dorp vestigden.

Door de inundatie van 1583 liep dit gebied weer onder water. De geschiedenis van het moderne Breskens vangt aan in 1607, toen het eerder overstroomde land weer in pacht wordt gegeven, en herdijkt werd. In 1610 kwamen de Oud-Breskenspolder en de Jong-Breskenspolder gereed.

Het dorp ontwikkelde zich langzaam en bestond eeuwenlang hoofdzakelijk uit de huidige Dorpsstraat en een aantal zijstraten en omliggende hofsteden. Vanwege de strategische ligging aan de monding van de Schelde werd door Napoleon en later ten tijde van de Belgische opstand langs de kust een aantal forten gebouwd waarvan Fort Frederik Hendrik het belangrijkste is. Aan het eind van de 19e eeuw verloren deze hun militaire functie.

Gedurende de Tweede Wereldoorlog werden in en rond het dorp door de Duitsers bunkers en forten gebouwd, als onderdeel van de Atlantikwall. Op 11 september 1944 werd het dorp getroffen door een geallieerd bombardement als onderdeel van Operatie Switchback, gericht op het vrij maken van de Scheldemond. Ongeveer 200 mensen verloren hierbij het leven en een veelvoud hiervan raakte gewond. De bevolking werd daarna geëvacueerd. Tijdens het bombardement en gedurende de daaropvolgende hevige gevechten tot aan de verovering door de geallieerden op 21 oktober 1944 werd een groot deel van de huizen vernietigd of beschadigd. Na de oorlog werd het dorp herbouwd en keerde de bevolking terug. Dankzij de sterk opgekomen visserij en het toerisme leefde Breskens weer op en werd Breskens uitgebreid met enkele naoorlogse wijken. Door deze uitbreidingen kwam de buurtschap Kijkuit geheel in de bebouwde kom van Breskens te liggen.

Ook de Veerdienst Breskens-Vlissingen heeft grote invloed op het naoorlogse Breskens gehad. De veerhaven lag tot 1958 in het centrum van Breskens en kreeg een steeds toenemende stroom auto's te verwerken. Toen de veerhaven naar westelijk van Breskens werd verplaatst viel veel verkeer naar en door het centrum weg. Wel was het toerisme van toenemend belang met de vissershavens en de jachthaven, en uitgebreide bungalowparken ten westen van de kern. Vanouds was er in Breskens enige industrie (visverwerking en metaal), deze bevindt zich tegenwoordig op het bedrijventerrein Deltahoek ten oosten van Breskens. Een in Breskens ontstaan bedrijf was ook Van Melle, dat in 1840 als een bakkerij begon en in 1900 een fabriek stichtte. In 1944 werd ook deze fabriek gebombardeerd en herstart vond na de oorlog plaats te Rotterdam.